Jest 297 dniem w obecnie obowiązującym kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostało 68 dni.
Imieniny: Alojzy, Antoni, Areta, Aretas, Boleczest, Feliks, Filip, Jan, January, Józef, Marcin, Marek, Pamfilia, Prokles, Prokul, Rafał, Septym i Walentyna.
Dzień Narodów Zjednoczonych – rocznica wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych w 1945, obchodzone od 1948 r., w 1971 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ zaleciło państwom członkowskim, aby uznały ten dzień za państwowe święto.
Rozpoczyna się Tydzień Rozbrojenia (trwa do 30 października).
Dzień Walki z Otyłością z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Europejskiej Konferencji Ministerialnej w sprawie Walki z Otyłością; Europejski Dzień Walki z Otyłością obchodzony jest 22 maja od 2010 roku.
Wydarzenia w Polsce, m. in.:
1795 – Rosja, Prusy i Austria podpisały akt III rozbioru Polski.
1861 – Otwarto linię kolejową Toruń – Bydgoszcz.
1934 – Prezydent RP Ignacy Mościcki wydał rozporządzenie o utworzeniu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
1942 – W Dubnie na Wołyniu oddziały niemieckie i ukraińskie dokonały mordu na około 1.000 Żydach z likwidowanego od maja getta.
1942 – Żołnierze GL dokonali pierwszego zamachu bombowego na Café Club w Warszawie w ramach odwetu za publiczną egzekucję 50 więźniów Pawiaka.
1943 – Oddział GL im. gen. Józefa Bema stoczył całodzienną bitwę z obławą niemiecką w lasach na Diablej Górze na Kielecczyźnie.
1945 – Do Gdyni powrócił żaglowiec Dar Pomorza, internowany w czasie II wojny światowej w Szwecji.
1945 – Polska wstąpiła do ONZ.
1947 – Zainaugurował działalność warszawski Teatr Nowy (1947 – 2005).
1965 – Telewizja Polska wyemitowała premierowy odcinek serialu komediowego Wojna domowa w reżyserii Jerzego Gruzy.
1991 – Ukazało się pierwsze wydanie dziennika Super Express. Średnia sprzedaż wynosi blisko 165 tys. egzemplarzy. 12 października 2007 roku, na rynku ukazał się 5.000 numer tego dziennika.
1992 – Wystartował kanał satelitarny do Polaków za granicą TVP Polonia.
2005 – Rafał Blechacz wygrał XV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.
Wydarzenia na świecie, m. in.:
996 – Robert II Pobożny został królem Francji.
1147 – Rekonkwista: król Portugalii Alfons I Zdobywca odbił Lizbonę z rąk muzułmańskich.
1273 – Założyciel dynastii Habsburgów Rudolf I został koronowany w Akwizgranie na króla Niemiec.
1526 – Ferdynand I Habsburg został królem Czech.
1812 – Inwazja na Rosję: zwycięstwo wojsk napoleońskich w bitwie pod Małojarosławcem.
1831 – Na terenie Domu Fauna w Pompejach odnaleziono starożytną mozaikę Bitwa Aleksandra z Dariuszem.
1857 – Założono angielski najstarszy klub piłkarski na świecie Sheffield F.C.
1885 – W Wiedniu odbyła się premiera operetki Baron cygański Johanna Straussa (syna).
1901 – W dniu swoich 63. urodzin nauczycielka Annie Edson Taylor jako pierwsza osoba pokonała zamknięta w drewnianej beczce wodospad Niagara.
1902 – Około 5 tys. osób zginęło w wyniku erupcji wulkanu Santamaría w Gwatemali.
1924 – Fort Pułaski w stanie Georgia został wpisany na listę Narodowych Pomników USA.
1929 – Czarny czwartek: krach na giełdzie nowojorskiej zapoczątkował tzw. wielki kryzys.
1936 – Hiszpańska wojna domowa: sformowano Polski Batalion im. Jarosława Dąbrowskiego.
1938 – Podczas spotkania w Berlinie ministrów spraw zagranicznych Józefa Becka i Joachima von Ribbentropa, strona niemiecka pierwszy raz poruszyła kwestię włączenia Wolnego Miasta Gdańska do Rzeszy i budowy eksterytorialnej autostrady oraz linii kolejowej przez polskie Pomorze.
1944 – Wojna na Pacyfiku:
– Nieoznakowany należycie japoński statek Arisan Maru, przewożący około 1800 alianckich jeńców wojennych, został zatopiony przez okręt podwodny USS Snook lub USS Shark.
– W drugim dniu bitwy morskiej w Zatoce Leyte amerykańskie samoloty zatopiły japoński pancernik Musashi; zginęło 1.023 spośród 2.399 członków załogi.
1945 – Weszła w życie Karta Narodów Zjednoczonych i powstała Organizacja Narodów Zjednoczonych.
1946 – Kamera umieszczona na wystrzelonej przez Amerykanów niemieckiej rakiecie V-2 wykonała pierwsze w historii zdjęcie Ziemi z przestrzeni kosmicznej (z wysokości 105 km.).
1947 – Samolot pasażerski Douglas DC-6 odbywający lot z Los Angeles do Chicago rozbił się niedaleko lotniska w Bryce Canyon w stanie Utah; zginęły 52 osoby.
1956 – Kryzys sueski: delegacje rządowe Francji, Izraela i Wielkiej Brytanii zawarły tajne porozumienie (tzw. protokół z Sèvres), na mocy którego Izrael miał wywołać konflikt z Egiptem, dając tym pretekst dwóm państwom zachodnim do zajęcia strefy Kanału Sueskiego.
1960 – Eksplozja rakiety R-16 na kosmodromie Bajkonur zabiła co najmniej 92 osoby, w tym marszałka Mitrofana Niedielina.
1963 – 29 górników zginęło w katastrofie w kopalni rudy żelaza w Lengede (Dolna Saksonia).
1964 – Zakończyły się XVIII Letnie Igrzyska Olimpijskie w Tokio.
1964 – Zambia jako Rodezja Północna uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii.
1971 – Szwajcarski kierowca Formuły 1 Jo Siffert z brytyjskiego zespołu British Racing Motors (BRM) zginął w wypadku na brytyjskim torze Brands Hatch.
1973 – Amerykańska stacja CBS wyemitowała premierowy odcinek serialu kryminalnego Kojak z Telly’m Savalasem w roli tytułowej.
1979 – Park Narodowy Everglades na Florydzie wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jego obecna powierzchnia wynosi 6.105 km². Jest to największy obszar dzikiej przyrody subtropikalnej zachowany w Stanach Zjednoczonych. Jest trzecim co do wielkości parkiem narodowym w kontynentalnej części USA.
1980 – Paul McCartney został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa jako twórca, którego utwory sprzedawały się najlepiej w historii muzyki.
1989 – Podczas wspinaczki na himalajski ośmiotysięcznik Lhotse zginął Jerzy Kukuczka, zdobywca w najkrótszym czasie wszystkich 14. ośmiotysięczników.
1990 – Na archipelagu Nowa Ziemia przeprowadzono ostatni radziecki/rosyjski próbny wybuch jądrowy.
1998 – NASA: rozpoczęła się misja sondy kosmicznej Deep Space 1.
2003 – Leonard Cohen, kanadyjski poeta, pisarz i piosenkarz tworzący w stylu piosenki autorskiej w gatunku folk rock, został odznaczony Orderem Kanady.
2003 – Odbył się ostatni komercyjny lot ponaddźwiękowego samolotu Concorde.
2007 – Wystrzelono pierwszą chińską sondę księżycową Chang’e 1.
2009 – Co najmniej 50 osób zginęło, a ponad 30 zostało rannych w katastrofie kolejowej w Al-Ajjat w Egipcie.
2013 – Amerykańscy astronomowie poinformowali o odkryciu najbardziej odległej galaktyki o potwierdzonej odległości od Ziemi – z8 GND 5296. Oglądane dziś jej światło podróżowało do Ziemi ponad 13 miliardów lat, a współcześnie sama galaktyka według współrzędnych współporuszających się oddalona jest o około… 30 miliardów lat świetlnych.
Urodzili się m. in.:
51 – Domicjan, cesarz rzymski (zm. 96).
1503 – Izabela Portugalska, królowa Hiszpanii, cesarzowa Niemiec (zm. 1539).
1558 – Szymon Szymonowic, polski poeta okresu renesansu pochodzenia ormiańskiego. Stworzył polską nazwę gatunku – sielanka (zm. 1629).
1862 – Daniel Swarovski, austriacki szlifierz szkła pochodzenia czeskiego. Założył przedsiębiorstwo Swarovski, które stało się przodującą w świecie marką szlifowanego szkła kryształowego. W 1892 opatentował elektryczną maszynę do szlifowania kryształu. Obecnie firma Swarovski jest marką rozpoznawalną na świecie (zm. 1956).
1873 – Jules Rimet, francuski działacz sportowy, prezydent FIFA, twórca idei piłkarskich mistrzostw świata (zm. 1956).
1935 – Marek Piwowski, polski reżyser i scenarzysta filmowy. Nakręcił między innymi w roku 1970 kultowy „Rejs”, jak również: „Przepraszam czy tu biją” (1976) i „Uprowadzenie Agaty” (1993).
1936 – Bill Wyman, brytyjski basista, członek zespołu „The Rolling Stones”.
1948 – Marek Siudym, polski aktor.
1952 – Władysław Husejko, polski polityk, samorządowiec, marszałek województwa zachodniopomorskiego (zm. 2012).
1952 – Wojciech Rudy, polski piłkarz, sędzia piłkarski. W latach 1974 – 81 wystąpił 40. razy w polskiej kadrze strzelając jednego gola. Grał w wówczas ekstraklasowym „Zagłębiu” Sosnowiec.
1954 – Cindy Breakspeare, jamajska modelka, zwyciężczyni konkursu Miss World w 1976 r.
1966 – Roman Abramowicz, rosyjski miliarder i przedsiębiorca pochodzenia żydowskiego, polityk. Jest jednym z najbogatszych ludzi świata, uważa się go za najzamożniejszego człowieka urodzonego w Europie Wschodniej. Forbes wycenił jego majątek na 23,5 mld dolarów (w 2008 roku). W 2003 kupił angielski klub piłkarski londyńską „Chelsea F.C.” i od tego czasu mieszka w Londynie. W ciągu dwóch lat zainwestował w stołeczny klub ponad miliard funtów i uczynił „Chelsea” jednym z najlepszych zespołów w Europie. Przez pewien czas sponsorował także „CSKA” Moskwa oraz w sezonie 2006/2007 ukraiński klub „Szachtar” Donieck.
Zmarli m. in.:
996 – Hugo Kapet, król Francji (ur. ok. 940).
1375 – Waldemar IV Atterdag, król Danii (ur. ok. 1320).
1537 – Jane Seymour, królowa Anglii (ur. ok. 1509).
1948 – Franz Lehár, węgierski kompozytor operetkowy. Jego twórczość operetkowa jest porównywana do twórczości słynnej wiedeńskiej rodziny Straussów (Johann Strauss ojciec, Johann Strauss syn, Josef Strauss) (ur. 1870).
1989 – Jerzy Goleniewski, polski basista, członek zespołu „Breakout” (ur. 1950).
1989 – Jerzy Kukuczka, polski alpinista, himalaista. Zginął w tragicznych okolicznościach na ośmiotysięczniku Lothse (ur. 1948).
Oprac. Obserwator
