Rok temu, we wrześniu 2019 roku, podczas prac pogłębiania toru wodnego Świnoujście – Szczecin, na dnie Kanału Piastowskiego w Świnoujściu (w okolicy trasy przepływających promów z serii „Karsibór”) odnaleziono największy w Polsce niewybuch z czasów II wojny światowej, blisko 5,4 tonową brytyjską bombę o nazwie „Tallboy” („Wysoki chłopiec”).
Miejsce odnalezienia bomby zabezpieczono i oznaczono żółtą boją, z nocnym oświetleniem. Najprawdopodobniej została ona zrzucona przez jeden z brytyjskich samolotów podczas bombardowania w tym miejscu hitlerowskiego pancernika „Lützow” pod koniec II wojny światowej zacumowanego.
Dziś w tym temacie wiemy też więcej. Ataku bombowego (16.04.1945 r.) przeprowadził 617. Dywizjon Bombowy „Dambusters” („Burzyciele tam”) z brytyjskiego RAF – u. Wtedy zrzucono 14 „Tallboyów” (jedna bomba na jeden samolot typu „Avro Lancaster”) oraz 12 bomb AN – M 65. Każda z nich ważyła po 454 kilogramy. Całej wyprawie towarzyszyło aż 127 samolotów myśliwskich „Mustang”, zabezpieczających całą wyprawę przed wrogimi samolotami.
W skutek tego nalotu, pancernik został ciężko uszkodzony i już nie wrócił do służby do zakończenie wojny. A potem jednostkę zabrali Rosjanie i prawdopodobnie zatopili ją gdzieś w wodach Bałtyku.
Od czasu odnalezienia „Tallboya” we wrześniu ubiegłego roku, trwały intensywne prace nad przygotowaniem się do jego zneutralizowania, którego około połowy października dokonają niezwykle doświadczeni, a zarazem bardzo skuteczni, nurkowie z 8. Flotylli Obrony Wybrzeża, którzy przez ostatni rok pracowicie oczyszczali tor wodny z mniejszych niewybuchów. W między czasie, wraz z naukowcami z Politechniki Poznańskiej opracowywano najbardziej bezpieczną koncepcję zneutralizowania tego niebezpiecznego niewybuchu.
W miniony piątek (11.09.) dowiedzieliśmy się, że neutralizowanie niewybuchowego „Tallboya” z Kanału Piastowskiego zostanie przeprowadzone metodą deflagracji, polegającej na wypalaniu materiału wybuchowego znajdującego się w bombie. Ów proces inicjowany jest przez mniejsze materiały wybuchowe z podłożonych tzw. Ładunków kumulacyjnych. I dla uspokojenia zainteresowanych, jak i pełnych obaw dodamy, iż na pewno nie jest to metoda typu gwałtowna detonacja.
Wiemy też, że właśnie ta metoda wymaga szczególnie specjalistycznego przygotowania znaleziska do neutralizacji, stąd cała akcja trwać ma przez kilka kolejnych dni. Na ten czas zostaną wyznaczone specjalne strefy bezpieczeństwa tak na lądzie, jak na wodzie; Zalewie Szczecińskim, torze wodnym, jak też w miejscu przylegającym do miejsca neutralizacji znaleziska, czyli przeprawy promowej jednostkami typu „Karsibór”.
Dla mieszkańców Świnoujścia przygotowuje się specjalne strefy ewakuacji. Będzie przy tym na pewno przeprowadzana ewakuacja części mieszkańców Świnoujścia. A ponieważ zaplanowana październikowa akcja neutralizacji tego ogromnej bomby oraz przygotowywanych stref bezpieczeństwa to duże i nie łatwe przedsięwzięcie, dlatego do współpracy zaproszono przedstawicieli strony niemieckiej.
Czym jest brytyjska bomba lotnicza typu „Tallboy” („Wysoki chłopiec”)?
Używano jej podczas działań II wojny światowej przez aliantów do niszczenia wyjątkowo trwałych i dużych obiektów. Ma długość niespełna 6 metrów i waży niespełna 5.400 kg oraz średnicę 95 cm w jej najszerszym miejscu. Tylko bomba typu „Grand Slam” była większą. Miała wagę blisko 10 ton! Skorupę „Tallboya” wypełniał materiał wybuchowy o nazwie torpex, który był znacznie silniejszy od szerzej znanego i używanego trotylu.
Konstruktorem „Tallboya” był brytyjski inżynier Barnes Wallis, który opracował własny koncept bomby zwany „Earth quake”. Nie bez powodu nazywano ją superbronią, którą skonstruowano na specjalne zamówienia do niszczenia potężnych umocnień. Bez wątpienia była jedną z największych śmiercionośnych broni ostatniej wojny światowej.
Konstruktorzy „Tallboya” zadbali o to, by bomba była wyjątkowo skuteczna. Specjalnie wzmacniając jej przód, co powodowało, że jeszcze przed wybuchem mogła się wbić w obiekt, który miała zniszczyć, co skutkowało „większą perfekcją” unicestwienia celu. Dlatego, jeśli bomba nie trafiła bezpośrednio w celowany obiekt, to eksplozja była w stanie go zniszczyć poprzez ogromną siłę rażenia.
To między innymi „Tallboye” 12 kwietnia 1944 roku zatopiły hitlerowski pancernik „Tripitz”, stacjonujący wówczas w norweskim porcie Tromsø, niegdyś pięknie nazwany przez Roalda Amundsena, badacza polarnego i pierwszego zdobywcę bieguna południowego, „Wrotami do Arktyki”.
Obserwator
